yuval noah harari

vegan olduğunu öğrenmemle daha bi sevdiğim canım yazar. kitapları için yaptığı araştırmalar sırasında vegan olmuş. bu konudan bağımsız olarak, her gün yaptığı meditasyonlarla benim gibi insanları özendirmektedir. aşırı sempatik bir tarihçimizdir.

"i'm vegan, though not completely religious about it." demiş. bu ne demekse artık. diyeti mi yüzde yüz vegan değil, giydiklerinin nereden geldiğine mi bakmıyor, zorda kalırsa yiyor mu... hangi anlamda demiş, meçhul.

kobi meydan'la yaptığı röportajdan veganlıkla ilgili konuştuğu kısa kesit

'Harari bir vegan ve bunun, süt endüstrisinin temelinin anne inek ile buzağı arasındaki bağın kopması olduğu yönündeki görüşü de dahil olmak üzere yaptığı araştırmalardan kaynaklandığını söylüyor.' (Vikipedi)

Sapiens kitabi benim icin veganizme acilan bir kapi gibi olmustu. Dunyada sadece 8 milyar insanin degil, ayni zamanda milyarlarca hayvanin da yasadigini bu kitap sayesinde kavramistim.

Yuval Noah harari, dünya tarihi üzerine anlamlı tespitleri olan ve “sapiens” çalışması ile yerkürenin insandan önceki tarihine de, insan dışı hayvanlar ve ilk primitif insanlar üzerinden de ışık tutan “tarih” alanından değerli bir akademisyen. Dünya tarihi ve olası geleceği üzerine uzmanlaşmış, yoğun kafa yormuş, araştırmalar yapmış, "Harari" gibi değerli bir akademisyen tarihçinin bu öğrenme yolculuğunda hayvan refahını önemsemesi ve davranış olarak da veganlığı yaşam biçimine yansıtması aslında oldukça önemli. Sözlükte bu durumun pek de paylaşılmamış olması şaşırttı açıkçası…

aşağıda bilim insanlarının hayvan özgürleşmesindeki rolü üzerine bir konuşmasını paylaşıyorum

The role of scientists in the debate about animal welfare

youtu.be

Yuval noah harari orneginden yola cikarak neden vegan oraninin en fazla oldugu yerin israil oldugu hakkinda bir tartisma konusu acmak istiyorum.

Israilliler yahudi ve veganizmi dinlerine cok uygun goruyorlar. Bunun sebepleri nedir? Israil neden veganizmi seviyor? Bu sorulari tartismaya acalim.

Words

İsrail veganizme neden yatkın?, İsrail'de vegan nüfus neden yoğun?

Din nedenli (Yahudilik) (yeme alışkanlıklarına ilişkin dinsel kurallar ve gelenekler):

Gıda alışkanlıkları, koşer geleneği, eski ahit Gıda yasakları, sadece ete yönelik değil sütün de et ile beraber tüketimine yönelik sınırlamalar, temiz Gıda konusu vb…

Din nedenli (Yahudilik) (geleneksel kültürel bakış):

minimal yaşam, az çoktur -less is More-, sınırlı ve ölçülü tüketim, gibi, genel yaşam ve tüketim alışkanlıklarını, kültürel geçmişteki yakınlıklar nedeniyle çabuk kabullenebilmeleri…

Bitkisel üretim (Tarım):

su kaynaklarının oldukça kıt, tarım alanlarının sınırlı olduğu (topraklarının yüzde 20sinden azı tarıma uygun) bir çöl coğrafyasında inanılmaz bir tarımsal gelişme çizgisi (toplumsal ve teknolojik bir arka planla) yakalayabilmiş olması. Kibutzl (komün sisteme dayalı, ortak kar, ortak mülkiyet) ve Moşav (özel mülkiyete dayalı) tarım çiftlikleri…Toprak, gölge, su yok iken, iyi tarım politikaları ile gıda ihtiyacının üçte ikisinden fazlasını kendisinin üretebilmesi. nüfusunun yüzde 70inin besin ihtiyacını doğrudan kendisinin karşılayabilmesi ve üretiminin önemli bir bölümünü de ihraç edebilmesi. Ciddi oranda, bitkisel beslenme (meyve sebze tahıl baklagil vb) üretimi sağlanması ve bu üretimin kendi halkı tarafından erişilebilir olması, mali açıdan uygun meblağlarla temin edilebilmesi… Tüm bu nedenlerle sebze meyve tüketiminde oran olarak dünyanın önde gelen ülkelerinden olması…

Et üretimi (Kümes hayvanları, Balık, küçükbaş büyükbaş hayvan üretimi):

iklim koşulları ve coğrafik durumun uygun olmaması nedeniyle, tarım politikalarına göstermiş oldukları özen ve yatırımı, et ve balık üretimi için kullanmamayı tercih etmeleri… üretim olmadığı için et balık ürünlerini dış ülkelerden karşılamaları ve ekonomik bedelinin yüksek olması. Koşer kuralları kapsamındaki ek vergiler…

coğrafya:

içinde bulunduğu Ortadoğu ve Arap coğrafyasının Hinduizm Budizm jainizm, ahimsa öğretisi, doğu felsefeleri ile olan tarihsel süreçteki geçirgen ilişkisi

Doğu-BAtı dengesi:

Doğunun felsefesini ve batının rasyonelliğini (tarım vb toplumsal faydalarda teknoloji ve bilimsel bilgiden yararlanabilme vb) harmanlayabilme

Words

Evet pek çok etmen var…. Derlemek için epey vakit ayırdım:) burada değinilmeyen, eklenmesi gereken de çok şey vardır eminim...

Ve tüm bu etmenleri Gazze’de hala savaşın sürdüğü bir dönemde yazıyor olmamız da ayrı bir gerçek…

belki kimileri için zorlayıcı bir bakış açısı olabilir fakat;

ben israil devletinin hem veganlık hem de lgbti konularında öncü konumunda olmak için gösterdiği çabayı filistin işgalini ve o günden bu yana bölge halkına uyguladığı şiddeti perdelemek için kullandığını düşünüyorum. lgbti ile ilgili stratejisine dair pinkwashing diye bir terim bile ortaya çıkmıştı. konuyla ilgili detaylı bir açıklama için : https:/decolonizepalestine.com/rainbow-washing/pinkwashing